1. Tổng quan về cây xuyên khung
Cây xuyên khung còn được gọi với nhiều tên gọi khác là dược cần, tây khung, khung cùng, giả mạc gia,…Cây xuyên khung có tên khoa học là Ligusticum wallichii Franch thuộc họ hoa tán (Apiaceae).
Xuyên khung là dược liệu thuộc họ cây thân thảo sống lâu năm. Cây mọc thẳng, ruột bên trong rỗng và mặt ngoài có đường gân dọc nổi rõ. Các lá mọc so le, kéo 3 lần, cuống lá dài từ 9 – 17cm. Hoa hợp thành tán kép, cuống tán phụ ngắn, hoa nhỏ và có màu trắng. Quả xuyên khung có hình trứng.
Rễ xuyên khung (hay thân rễ) dùng làm thuốc thường được thu hái lúc mấu của thân phình ra, loại bỏ đất cát phơi nắng và sấy nhẹ cho đến khô hẳn và loại bỏ rễ con. Sau khi làm sạch và loại bỏ tạp chất, thân rễ xuyên khung được ủ cho mềm, thái thành phiến mỏng rồi phơi hoặc sấy khô để dùng.
2. Thành phần hóa học trong xuyên khung
Xuyên khung là vị thuốc có nhiều hoạt chất giá trị, đa dạng như alkaloid dễ bay hơi, acid ferulic, saponin, tinh dầu, vitamin A, retinol,…Hơn 170 hợp chất đã được phân lập và xác định từ loại thực vật này. Các thành phần hiệu quả chính được chiết xuất từ xuyên khung là phthalide, terpenes và enol, polysaccharid, alkaloid, axit hữu cơ và este, tinh dầu (EO), axit phenolic, phthalide lacton và các thành phần khác, có tác dụng giãn mạch, chống viêm, chống oxy hóa.
Trong số đó, alkaloid tetramethylpyrazine là thành phần hóa học đặc trưng của cây xuyên khung. Nó có tác dụng bảo vệ các tế bào nội mô chống lại tổn thương do tái tưới máu, cải thiện vi tuần hoàn, thúc đẩy lưu lượng máu và loại bỏ máu ứ cũng như ngăn ngừa sự tăng sinh của các tế bào cơ trơn mạch máu.
3. Tác dụng của xuyên khung
- Các xuyên khung đã được sử dụng hàng ngàn năm để điều trị đau đầu, đau khớp do thấp khớp, sưng đau, các bệnh tim mạch và mạch máu não. Loại thảo dược này có thể hoạt động nhờ tác dụng
- Giảm đau: có khả năng làm giảm cường độ của các tín hiệu đau
- Kháng khuẩn: chống lại vi khuẩn gây bệnh bao gồm Pseudomonas aeruginosa, thương hàn
- Chống nấm: tiêu diệt nấm bằng cách phá vỡ thành tế bào của nấm
- Thuốc an thần: cây xuyên khung giúp bệnh nhân giảm lo lắng và gây ngủ, làm dịu người.
- Phòng ngừa và điều trị xơ vữa động mạch, giảm mức cholesterol trong huyết thanh cũng như mật độ lipoprotein và mức độ xơ vữa động mạch.
- Ức chế hình thành huyết khối tiểu cầu
- Làm giảm phù não và tăng lưu lượng máu não. Nhờ vậy nó có tác dụng phòng thiếu máu não và chứng đau nửa đầu
- Tác dụng hạ sốt, chống viêm
4. Một số lưu ý khi sử dụng xuyên khung chữa bệnh
- Những đối tượng có vấn đề về nội tạng, xuất huyết, âm hư hỏa vượng, hen suyễn, khí thăng…không nên dùng xuyên khùng.
- Xuyên khung không được dùng chung với hoàng kỳ, hoạt thạch, sơn thù, hoàng liên, tiêu thạch và lang độc.
- Không dùng xuyên khung cho đối tượng mang thai và cho con bú, chóng mặt, nôn mửa
Trên đây là một số thông tin về cây xuyên khung. Hãy để lại bình luận bên dưới nếu bạn có câu hỏi thắc mắc cần giải đáp!